ترفندهای ساده و کاربردی برای آموزش استفاده از توالت به کودکان نوپا
همیشه والدین در ارتباط با کودکان نوپای خود با سه سوال اساسی روبهرو هستند: «چطور آنها را مشغول کنیم؟»، «چطور آنها را راضی به مصرف غذای سالم کنیم؟» و «چطور استفاده از توالت را به آنها بیاموزیم؟»
کودکان نوپا در دنیای خودشان سیر میکنند و از ابراز احساسات مختلف خود ترسی ندارند؛ به همین دلیل وقتی شروع به آموزش موضوعی به آنها میکنید، اوضاع خیلی خوب پیش نمیرود. اگر هم این موضوع آموزشی در ارتباط با استفاده از توالت باشد، شرایط به شکل بسیار ناامید کنندهای پیش میرود.
امروز در دیجیکالا مگ تصمیم گرفتهایم ترفندها و تمرینهای کوچکی را در این خصوص به شما یاد بدهیم تا در زمان آموزش کودک خود از آنها استفاده کنید.
چه زمانی آموزش را شروع کنیم؟

آموزش کارهای ساده و رفع احتیاجات روزانه برای والدین و کودکان یک روند کاملا فردی است و نمیتوان زمان مشخصی برای آن تعیین کرد. البته روشهای مختلفی وجود دارد که میتوانید برای تشخیص زمان مناسب و آغاز آموزش از آنها استفاده کنید. مهمترین نکتهای که باید در این خصوص در نظر داشته باشید، آمادگی کودک نوپای شما برای دریافت آموزش است.
کودکان معمولا در سن بین ۱۸ ماه تا ۳ سال، آمادهی دریافت آموزشهای مختلف میشوند. اما در این بین استثنا هم وجود دارد و گاهی کودک به ۴ سالگی میرسد اما هنوز نمیتوانید موضوعات ساده را به او آموزش دهید.
در ادامه بعضی از نشانههای آمادگی کودک برای آموزش رفتن به دستشویی را برای شما میگوییم. این علائم در دو بخش جسمی و ذهنی دستهبندی میشود و نشان دهندهی آن است که کودک شما توانایی کنترل مثانه و رودهی خود را به دست آورده است.
علائم آمادگی جسمی کودک برای استفاده از توالت
علائم آمادگی احساسی و ذهنی کودک برای استفاده از توالت
اگر کودک شما ترکیبی از دو دسته علائم بالا را داشت یعنی زمان آموزش او فرا رسیده است.
اضطراب توالت
اگر کودک شما برای استفاده از توالت درگیر ترس و اضطراب میشود نشانهی این است که هنوز آمادگی لازم برای استفاده از آن را ندارد. همچنین ممکن است نشانهی این باشد که برای استفاده از توالت هنوز نیاز به کمک دارد و باید او را همراهی کنید.
یکی از راههای کمک به کودک، انجام بازیهای مختلف در ارتباط با استفاده از توالت است. شما میتوانید به کمک عروسکی که خیس شده با او بازیهایی را انجام دهید و از او بخواهید در نقش والدین عروسک، او را به توالت برده و کمکش کند.
به این صورت اضطراب او را نسبت به توالت از بین برده، به او فرصت میدهید تا به احساس خود کاملا آگاه شود و بتواند بدون ترس از آن استفاده کند.
روشهای مختلف آموزش آسان
روشهای مختلفی برای آموزش کودک نوپا در استفاده از توالت وجود دارد که میتوان آنها را به سه دستهی کلی تقسیم کرد.
۱. همراهی با کودک
با استفاده از این روش شما منتظر میمانید تا کودک به استفاده از توالت علاقه نشان دهد و سپس با او همراه میشوید و حمایتش میکنید. فراموش نکنید که بابت استفاده از توالت به او پاداش و جایزه ندهید. در این روش استفاده از توالت یک کار طبیعی محسوس میشود که مانند راه رفتن، نیازی به آموزش ندارد پس جایزهای هم در کار نیست.
البته طبیعی انگاشته شدن استفاده از توالت به این معنی نیست که شما نقشی در آن ندارید. شما میتوانید به کمک خواندن کتابهای آموزشی در این مورد برای کودک، مدل سازی استفاده از توالت و خرید یک توالت اختصاصی برای کودک و قرار دادن آن در حمام او را در این مسیر تشویق و همراهی کنید.
ایرادی که در این روش وجود دارد طولانی بودن زمان یادگیری آن است. کودکانی که با استفاده از این روش آموزش میبینند، معمولا در سنین ۳ تا ۴ سالگی میتوانند به صورت مستقل از توالت استفاده کنند. پس اگر در نظر دارید که فرزندتان را به مهد کودک بفرستید، ممکن است این مساله برای او مشکلساز شود، زیرا تمام کودکان در مهد باید لباس زیر بپوشند و نمیتوانند از پوشک استفاده کنند.
۲. آموزش ۲ تا ۳ روزه
این روش توسط دو روانشناس کودک به نامهای ریچارد فاکس و ناتان آزرین ابداع شده است. در این روش مانند روش اول منتظر میمانید تا کودک به استفاده از توالت تمایل نشان دهد اما وقتی آمادگی او را مشاهده کردید کاملا وارد عمل میشوید تا کارها را خیلی سریع یاد بگیرد. این کار مانند روشهای آموزشی مورد استفاده در بوتکمپهای آموزشی است. مراحل اصلی این روش به شرح زیر است، البته نباید فراموش کنید که با توجه به تمایلات کودک و امکانات خود میتوانید به آن تنوع هم بدهید:
مزیت این روش این است که در چند روز انجام میشود و زمان زیادی صرف آموزش نمیشود. اما همین فشردگی آموزش و عدم موفقیت در تلاشهای اول، ممکن است در کودک ایجاد احساس اضطراب و نگرانی کند.
۳. اولین ارتباط را به روشی خاص ایجاد کنید
این روش اولین بار توسط دکتر تی.بری.برازلتون در سال ۱۹۶۲ و برای رفع مشکل یبوست در کودکان و همچنین مشکلات دیگری که به دلیل آموزش فشرده ایجاد میشود، مورد استفاده قرار گرفت و تا امروز مورد استفادهی بسیاری از متخصصان رشد کودک بوده است. روش انجام کار به شرح زیر است:
۴. حذف ایجاد ارتباط اولیه با توالت
در این روش پس از مشاهدهی اولین نشانههای آمادگی در کودک از او میخواهید که به جای پوشک، از حمام برای ادرار و مدفوع استفاده کند. بعد از ایجاد مهارتهای لازم برای استفاده از روشی غیر از پوشک، میتوانید او را با توالت آشنا کنید. بسیاری از والدین از این روش استفاده کردهاند و به نتیجهی مطلوب رسیدهاند.
کدام روش را انتخاب کنیم؟
بر اساس مطالعات صورت گرفته روش ۲ و ۳ کارآمدترین و نتیجه بخشترین روشها برای آموزش استفاده از توالت به کودک است. باید توجه داشته باشید که این یک مطالعهی گسترده بوده و ممکن است برای کودک شما روش ۱ یا ۴ موفقیت آمیز باشد. پس بهتر است با توجه به شخصیت و علائق کودکتان یک روش آموزشی را انتخاب کنید.
اشتباهات متداول در آموزش
انجام تمرینات کوچک با مشکلات مختلفی روبهرو است و همین امر باعث ایجاد احساس ناامیدی در کودک میشود. اگر با اشتباهات رایج در این راه آشنا باشید میتوانید مانع پیش آمدن آنها شده و در نتیجه، از قرار گرفتن کودک در شرایط جلوگیری کنید.
مطمئن باشید در پایان روز کودک شما در استفاده از توالت پیشرفت خواهد کرد. سعی کنید در طول آموزش آرام باشید و بر ایجاد تجربهای مثبت برای او تمرکز کنید.
نکات ساده مربوط به آموزش استفاده از توالت برای پسران
نیاز آموزشی پسران در استفاده از توالت کمی با دختران متفاوت است. در ادامه چند نکتهی کوچک و مهم را آوردهایم که در این کار به شما کمک خواهد کرد.
نکات ساده مربوط به آموزش استفاده از توالت به دختران
دختران معمولا خیلی زود تمرین کردن را شروع میکنند و این تنها تفاوت آنها با پسران نیست. در ادامه نکات آموزشی سادهای را بیان میکنیم که به شما در این راه کمک میکند.
چه چیزهایی برای شروع آموزش مورد نیاز است؟
پاسخ این سوال فقط سه مورد ساده است: صبر، زمان و مواد شویندهی زیاد!
صندلی توالت دوستدار محیط زیست
غیر از سه مورد ذکر شده در بالا، یک صندلی توالت مناسب به آموزش بهتر کمک میکند. یک صندلی کوچک و مناسب برای کودک نوپا بهتر از یک توالت معمولی مخصوص کودک است.
این صندلیها معمولا از جنس پلاستیک ساخته میشوند، پس اگر از دسته افراد علاقهمند به موضوعات محیط زیستی هستید بهتر است یک توالت مخصوص کودک دست دوم بخرید یا اگر تمایل به خرید یک توالت نو دارید، حتما کالایی بخرید که از مواد اولیه بادوام ساخته شده باشد. با این کار میتوانید وقتی کودکتان بزرگ شد، آن را در اختیار شخص دیگری قرار دهید.
از پوشکهای مخصوص شب استفاده کنید
معمولا کودکان برای استفاده از توالت در روز آماده هستند اما هنوز نمیتوانند در خواب کنترلی بر روی مثانه و رودهی خود داشته باشند. پس بهتر است در شب و هنگام خواب از پوشک شب استفاده کنید. به شما اطمینان میدهیم که این کار تاثیر منفی بر مهارتهای او نمیگذارد.
دقت کنید که صبح پس از بیدار شدن و قبل از اینکه کودک ادرار یا مدفوع کند، پوشک را از او جدا کرده باشید. برای این کار میتوانید از کهنههای پارچهای که از مواد طبیعی و بدون کلر تولید شدهاند، استفاده کنید.
سخن آخر
موفقیت در آموزش انواع مختلفی دارد و این موضوع کاملا به شما و کودکتان وابسته است. شما باید در کنار یکدیگر برای رسیدن به هدف گام بردارید و موفقیتهای کوچک را تجربه کنید.
فراموش نکنید که تمرکز بر استحکام ارتباط بین شما و فرزندتان مهمترین مساله است و اصلا نباید آن را فدای آموزش تکنیکها کرد. به جای استفاده از زور و جنگیدن برای یادگیری، با حوصله و محبت، این مهارت را به او آموزش دهید.
منبع: wellnessmama